Manipulacja

Chęć manipulowania obrazem towarzyszy fotografom już niemal od samych początków. Fotografia, jako medium w świadomości potocznej nieuchronnie kojarzące się z "prawdą" i "obiektywizmem", zawsze pociągała pod tym względem artystów. Oczywiście nie mam tu na myśli działań mechanicznych typu retusz czy kolaż, czy chemicznych jak zabawy z gumą chromianową, ale działania manipulacyjne w obrębie namysłu przedfotograficznego. Do najprostszych tego rodzaju zabaw należą wszelkie przebieranki, sztucznie komponowane sceny "żywych obrazów", gdzie towarzystwo odpowiednio poubierane i ustawione, odgrywa np. sceny z "Potopu" Sienkiewicza. Takie obrazki w okresie przełomu wieków XIX i XX należały nie tylko do sfery mody - były przejawem świadomości narodowej, uczestnictwa w kulturze i zaangażowania w propagowanie patriotycznych postaw. Oczywiście, to tylko przykład, który nie wyczerpuje wszystkich możliwości manipulowania obrazem fotograficznym. Znacznie ciekawsze są próby odnoszące się przestrzeni miejskiej. Przykładowo, Ferdinand Schmidt (1840-1909) u schyłku XIX wieku rozpoczął cykl dokumentowania Norymbergi, chcąc ukazać ją jako miasto gotyckie. Celowo dobierał tematy, odpowiednio komponował kadry, eliminując z nich te elementy, które w zbyt oczywisty sposób nawiązywały do teraźniejszości. Podobna idea towarzyszyła mi pewnego dnia, kiedy to postanowiłem ruszyć w miasto i wykonać serię zdjęć "a'la lata 70-te". Jak pewnie się domyślacie, to wcale nie taka łatwa sprawa. Pstryknąłem wprawdzie parę zdjęć, ale efekt był raczej mizerny. Tak z marszu, na raz, jednego dnia, to się tego nie da zrobić, albo może i się da, ale trzeba mieć wyjątkowe szczęście. Nie mniej jednak od tamtej pory wyzwanie, by zrobić udane "stare - nowe" zdjęcie towarzyszy mi niemal na każdym kroku.

Wrzesień 2011. Warszawa. Autobus marki Jelcz 043, zwany popularnie "Ogórkiem" na ul. Przy Agorze. Fot. blogowsky